Peru And Dağları’nda, bulutların ötesinde bir yer var: La Rinconada. “Şeytanın Cenneti” olarak da bilinen bu kasaba, dünyadaki en yüksek kalıcı yerleşim yeri unvanını taşıyor. Deniz seviyesinden 5.000 ila 5.300 metre yükseklikte bulunan bu zorlu ortamda yaklaşık 50 bin kişi yaşıyor…
La Rinconada’da hayat oldukça zorlayıcıdır. Kasabada su temini, kanalizasyon ve çöp toplama gibi temel hizmetler bulunmazken, gıda gibi temel ihtiyaçlar daha düşük rakımlardan ithal edilir. Elektrik 2000’li yıllarda sağlanmış olsa da, bu hizmetlerin eksikliği ve sert iklim koşulları, La Rinconada sakinlerinin yaşamını sürekli bir mücadele haline getirir.
ALTININ BEDELİ
Kasaba, altın madenciliği üzerine kurulmuştur ve 60 yılı aşkın bir süredir geçici bir maden yerleşiminden kalıcı bir kasabaya dönüşmüştür. Ancak, bu paha biçilmez metal, ağır bir bedel ödetir. La Rinconada’nın ince havası, oksijenin deniz seviyesindeki basıncın yarısından az olması nedeniyle sakinlerin sağlığını zorlayarak her nefesi bir mücadele haline getirir.
DAĞ HASTALIĞI VE ADAPTASYON
Yüksek rakımlara alışık olmayan bir ziyaretçi, buraya geldiğinde nefes darlığı ve kalp atış hızında artış gibi değişimlerle karşılaşır. Kandaki oksijen taşıyan hemoglobin seviyesinde hızlı bir düşüş olur, bu da vücudu zorlar. And Dağları’nda yaşayan halk ise nesiller boyunca oksijenin düşük olduğu bu çevreye uyum sağlamıştır. Vücutları, daha fazla oksijen taşımak için daha yoğun hemoglobin üretir, ancak bu da kronik dağ hastalığına yol açabilir.
AND DAĞLARI VE TİBET DAĞLIKLARINDA FARKLI UYUM STRATEJİLERİ
Tibet’teki yüksek rakımlı yaşamda, halkın kanında daha düşük hemoglobin seviyesi bulunur ve bu nedenle kronik dağ hastalığı riski düşüktür. Bu uyum, Tibetlilerde EPAS1 adı verilen ve Denisovanlardan kalma olduğu düşünülen bir gen mutasyonundan kaynaklanır. Bu mutasyon, daha düşük hemoglobin üretimini sağlayarak Tibet halkının yüksek rakımlarda rahat nefes almasına yardımcı olur.
YAŞAM VE MÜCADELE
La Rinconada’da yaşam, her gün insanların dayanıklılığını sınayan bir mücadeledir. İnce hava ve zorlu yaşam koşulları, her nefesi ve her adımı zorlaştırır. Ancak, halkın dayanıklılığı ve iradesi, zorlu doğa koşullarına karşı koyarak varlıklarını sürdürür. Buradaki insanların yaşamları, doğa ile olan eski bağımızı yansıtan güçlü bir direniş öyküsüdür.
MODERN DÜNYADAN UZAKTA, ZAMANIN DIŞINDA
La Rinconada halkı, modern dünyanın dışında bir yaşam sürmektedir. Gelişim yavaş, fakat buradaki halkın iradesi sağlamdır. Doğa, insanların yaşamını şekillendirir ve her yeni gün burada bir mücadele olarak başlar. Yaşam ve ölüm arasındaki ince çizgi, nefes aldıkları havanın inceliği gibi narin ve kırılgandır.
