ABD’de milyonlarca vatandaş, 5 Kasım’da Beyaz Saray’da 4 yıl görev yapacak ismi seçmek için sandık başına gidecek. Tüm dünyanın takip edeceği seçimler için geri sayım başladı, ABD ilk kadın başkanını mı seçecek, yoksa ikinci bir Donald Trump dönemine evet mi diyecek? ABD seçimlerine ilişkin bilinmesi gerekenler…
Temmuz ayının sonlarına kadar seçimin 2020’nin rövanşı olacağı, ABD Başkanı Joe Biden ile eski ABD Başkanı Donald Trump arasında geçeceği düşünülüyordu. Hatta ikili resmen aday olmadan önce canlı yayında kameralar karşısına geçip kozlarını paylaşmıştı. Ancak bu karşılaşmanın ardından Biden’a adaylıktan çekilmesi yönünde yoğun çağrılar geldi ve Biden 21 Temmuz günü adaylıktan çekildi.
ADAYLAR NASIL BELİRLENDİ?
Seçime 4 ay kala yarış yeniden başladı. Cumhuriyetçi Parti ve Demokrat Parti tüm eyaletlerde eyalet önseçimleri ve parti kurultayları düzenleyerek bir başkan adayı belirledi.
Cumhuriyetçilerin adayı eski ABD Başkanı Donald Trump, Wisconsin’de düzenlenen parti kongresinde Cumhuriyetçilerin resmen adayı oldu. Demokrat Parti’de ise Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Chicago’da yapılan kongrede resmen aday oldu.
SEÇİM NASIL İŞLİYOR?
ABD seçimleri zaman zaman kafa karıştırıcı olabiliyor, çünkü seçimleri kazanan kişi, ülke genelinde en çok oyu alan aday olmayabiliyor. Bunun örneği 2016’da yaşanmıştı. Demokratların başkan adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına karşın yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilememişti. Peki ama neden?
İki aday da 50 eyalette düzenlenen seçiciler kurulu seçiminde yarışıyor. Sandığa giden seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu’na göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor.
Her eyalet, kısmen nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici kurul oyuna sahip. Toplam 538 oy söz konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor.
GÖZLER SALINCAK EYALETLERDE OLACAK
İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Çoğu eyaletin kırmızı (Cumhuriyetçi) ya da mavi (Demokrat) renkte olduğu biliniyor. Ancak bazı eyaletler var ki seçimin sonucunu onlar belirliyor. “Salıncak eyalet” olarak adlandırılan bu eyaletler şöyle; Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, North Carolina ve Wisconsin.
Bu yedi salıncak eyalet hariç geri kalan tüm eyaletleri Demokratlar ya da Cumhuriyetçiler ‘kaleleştirmiş’ durumda. Sürpriz beklenmiyor. Salıncak eyaletlerde ise seçimin kaderini belirleyecek. Çünkü bugüne kadar yapılan anketlerin çoğunda oy dağılımı başa baş gidiyor.
KONGRE’NİN YENİ ÜYELERİ DE SEÇİLECEK
Bu seçimde aynı zamanda Kongre’nin yeni üyeleri de seçilecek. Temsilciler Meclisi 435 sandalyeden, Senato ise 34 sandalyeden oluşuyor. Şu an Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçilerin kontrolünde, Senato ise Demokratların elinde.
SEÇİM SONUÇLARI NE ZAMAN BELLİ OLACAK?
Genellikle seçimin kazananı seçim gecesi belli oluyor. Ancak 2020’de salı günü başlayan seçimlerde oyların sayılması cumartesi gününü bulmuştu. Bunun bir sebebi de pandemi sebebiyle posta yoluyla yapılan erken oy kullanma işlemi olmuştu.
Bu sefer oy sayımının geçen seferki kadar yavaş olması beklenmiyor, ancak seçim gecesi başkanlık yarışının sonucunu ve Kongre’nin kontrolünün kimde olacağının belirlenmesinin düşük bir ihtimal olacağı düşünülüyor.
ABD basını seçim sonuçlarının birkaç gün içinde kesinleşeceğini bildirirken, başkan seçilen isim Ocak ayında Washington’daki Kongre binasında düzenlenecek yemin töreniyle resmen görevine başlayacak.
*Haberin görseli ShutterStock tarafından servis edilmiştir.
