İşçi, memur gibi ücret- maaşla çalışanların kazançları her yıl belirlenen gelir vergisi tarifesine göre vergilendiriliyor. Vergi tarifesi normalde yeniden değerleme oranında artırılıyor. Ancak, Cumhurbaşkanı yeniden değerleme oranı ile artırılan tutarı yüzde 50’sine kadar artırmaya veya indirmeye yetkili bulunuyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
2024 yılında ücretlilerin elde ettiği kazançların 110 bin TL’ye kadarlık kısmına yüzde 15, 110.000 TL – 230.000 TL arasındaki kısmına yüzde 20, 230.000 TL – 870.000 TL arasındaki kısmına yüzde 27, 870.000 TL– 3.000.000 TL arasındaki kısmına yüzde 35, 3.000.000 TL’yi aşan kısmına da yüzde 40 oranında vergi uygulanıyor.
Yeniden değerleme oranı gelecek yıl için yüzde 43,93 olarak uygulanacak. 2024, 2021, 2020 yıllarında gelir vergisi tarifesi yeniden değerleme oranında artırıldı. Gelecek yıl da yeniden değerleme oranında artırılırsa gelir vergisi dilimleri 2025 yılında şöyle olacak:
158.000 TL’ye kadar kazançlarda yüzde 15,
158.000 TL – 330.000 TL arası kazançlarda yüzde 20,
330.000 TL – 1.250.000 TL arası kazançlarda yüzde 27,
1.250.000 TL – 4.300.000 TL arası kazançlarda yüzde 35,
4.300.000 TL üzeri kazançlarda yüzde 40.
CUMHURBAŞKANI YETKİSİNİ KULLANACAK MI?
Cumhurbaşkanı artırma yetkisini kullanırsa ilk vergi dilimi 237 bin liraya, ikinci vergi dilimi 490 bin liraya, üçüncü vergi dilimi de 1 milyon 800 bin liraya çıkacak.
İlk vergi diliminin artması, çalışanların yüzde 20 vergi dilimine daha geç girmesi ve ellerine geçen net ücretin azalmaması anlamına geliyor.
Örneğin 2024 yılında ocak ayında net ücreti 24.500 TL olan bir işçi, bu ücreti sadece dört ay alabildi. Mayıs ayından itibaren yüzde 20’lik gelir vergisi dilimine girdiği için net ücreti düşmeye başladı. Bu işçi temmuz ayında hiç ücret zammı almamış olsa bile eylül ayında yüzde 27 gelir vergisi dilimine girdi.
VERGİ TARİFESİ ARTIŞI YDO’NUN ALTINDA KALDI
İlk vergi dilimi brüt asgari ücretin 2002 yılında 17, 2003 yılında ise 16 katı seviyesinde idi. 2004-2010 yılları arasında ise asgari ücretin 13.5 katı ile 12 katı arasında seyretti. 2011 yılında asgari ücretin 12 katının altına indi ve izleyen yıllarda sürekli düşmeye devam etti. 2024 yılında, son 25 yılın en düşük seviyesi olan asgari ücretin 5,5 katına geriledi.
2002 yılındaki gibi asgari ücretin 17 katı olsaydı, 2024 yılında yüzde 15 oranına tabi ilk vergi dilimi tarifesi bu yıl 340 bin TL olacaktı.
Uzun yıllar boyunca olduğu gibi asgari ücretin 12 katı düzeyinde olsaydı bu yıl ilk vergi dilimi 240.000 TL olarak gerçekleşecekti.
İlk vergi tarife dilimi 2000 yılından 2024 yılına kadar olan dönemde hep yeniden değerleme oranında artırılsaydı 2024 yılında ilk vergi dilimi 110.000 TL yerine 288.570 TL olacaktı.
Yukarıda belirttiğimiz gibi 2024, 2021 ve 2020 yıllarında YDO kadar artırıldı ise de diğer yıllarda genellikle altında kaldı. Hatta 2001 yılında YDO yüzde 56 iken ilk vergi dilimindeki artış yüzde 12’de kaldı.
İŞÇİ FAZLADAN NE KADAR VERGİ ÖDEDİ?
İşçinin cebinden fazladan ne kadar vergi çıktığını görmek için, yukarıdaki olasılıklara göre hesaplama yapalım. İlk vergi dilimi asgari ücretin 17 katı (340.000 TL) olsaydı aylık brüt ücreti 32.587 TL olan kişinin bu yıl ödediği vergi 32.840 TL’den 15.701 TL’ye düşecekti.
İlk vergi dilimi asgari ücretin 12 katı (240.000 TL) olsaydı aylık brüt ücreti 23.000 TL olan işçinin bu yıl ödeyeceği vergi 6.444 TL yerine sadece 501 TL’de kalacaktı.
İlk vergi dilimi 25 yıl boyunca hep yeniden değerleme oranında artsaydı ilk vergi dilimi 288.570 TL olacaktı. Bu durumda aylık brüt ücreti 27.654 TL olan işçi 2024 yılında 19.255 TL yerine 7.980 TL vergi ödeyecekti.
İŞÇİ VE İŞVEREN VERGİ DİLİMİNDE YÜKSEK ARTIŞ İSTİYOR
İşçi ve işveren sendikaları vergi dilimindeki artışların düşük kalmasının işçilerin eline geçen net ücretleri düşürmesinden yakınıyor. TÜRK – İŞ, HAK – İŞ, DİSK ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) her platformda bu konudaki taleplerini dile getiriyor.
Üç işçi konfederasyonunun bu yıl yaz ve sonbaharda ayrı ayrı gerçekleştirdiği eylemlerin ortak temalarından birini de vergi diliminin düşüklüğü oluşturdu.
