Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, milletvekillerinin sorularını yanıtlarken, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin maliyeti hakkında bilgi verdi. Işıkhan, EYT kapsamında 2 milyonu 2023’te olmak üzere toplam 2,2 milyon kişinin emekli olduğunu belirtti. Işıkhan, EYT’lilere 2023 yılında emekli aylığı ve bayram ikramiyesi olarak 210 milyar TL ödendiğini, emekli olanlardan dolayı 42,1 milyar TL de prim kaybı olduğunu anlattı. Işıkhan, 2024 yılında ise toplam maliyetin 592,6 milyar TL olduğunu söyledi. Bunun 416,9 milyarının emekli aylığı ödemesi, 162,1 milyarının prim kaybı, 13,7 milyar lirasının ise bayram ikramiyesi ödemesinden oluştuğunu belirtti.
“EMEKLİLERİN ÇOK AZI EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI ALMAKTA”
Bakan Işıkhan, görüşmelerin başında yaptığı sunumda en düşük emekli aylığını, 2024 yılı ocak ayında 10.000 TL’ye temmuz ayında ise 12.500 TL’ye yükselttiklerini hatırlattı. Işıkhan, “En düşük emekli aylığı uygulaması prim ödeme günü ve prim miktarına bağlı olarak daha düşük seviyeden aylık alan emeklilerimizin aylıklarının yükselmesini sağlamaktadır ve emeklilerimizin çok azı bu seviyeden aylık almaktadır” dedi.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) verilerine göre, dosya bazında 15,7 milyon, kişi bazında ise 16,5 milyon emekli bulunuyor. En düşük emekli aylığının 12.500 TL’ye çıkartılmasına ilişkin düzenlemenin TBMM’deki görüşmeleri sırasında yapılan açıklamada, 12.500 TL aylık alan kişi sayısı 3 milyon 703 bin 788 kişi olarak ifade edildi.
Bakan Işıkhan, daha önce yaptığı bir açıklamada ise “Kısa sürede emekli olmayı tercih edersek tabii ki emekli aylığımız düşük olacaktır. En düşük emekli aylığını 12.500 TL’ye çıkardık, sanki zannediliyor ki emeklilerimizin büyük kısmı 12.500 TL alıyor. Hayır yanlış, 50 – 60 – 80 bin TL emekli aylığı alan vatandaşlarımız söz konusu” dedi.
2002 yılından bu yana en düşük emekli aylıklarında bayram ikramiyeleriyle birlikte reel olarak yüzde 78 ila yüzde 631 oranında artış sağlandığını belirten Işıkhan, “Yılbaşında sosyal güvenlik sistemimizin aktüeryal dengesini de gözeterek, bütçemiz doğrultusunda emekli maaşlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz” diye konuştu.
Işıkhan, 3 bin liraya yükseltilen Ramazan ve Kurban Bayramı ikramiyeleri kapsamında 2018’den bu yana 252,1 milyar lira bayram ikramiyesi ödediklerini söyledi.
ASGARİ ÜCRET İÇİN 8 AYDA 34 MİLYAR TL DESTEK
Vedat Işıkhan, 2002 yılında 184 lira olan asgari ücreti reel olarak yüzde 254 oranında artırdıklarını söyledi. 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere komisyonun aralık ayında toplanacağını hatırlatan Işıkhan, “Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz” dedi.
Işıkhan, 2016 yılında başlatılan asgari ücret desteğini 2024 yılı için 700 liraya yükselttiklerini, yılın ilk sekiz ayında 1,5 milyon işyerine yaklaşık 34 milyar lira asgari ücret desteği verdiklerini söyledi.
Bakanlık merkez teşkilatının yaptığı denetimler kapsamında 2024 yılı ekim ayı sonu itibarıyla 7.391 işyerinde rehberlik ve teftiş faaliyeti yürüttüklerini, bu kapsamda 1 milyon 22 bin 184 çalışana ulaştıklarını anlattı. Yapılan teftişlerde eksik işçilik alacaklarına ilişkin toplam 349 milyon liranın işçilere ödenmesini, kamuya da vergi ve sigorta primi olarak 131,6 milyon lira aktarılmasını sağladıklarını belirtti. Mevzuata aykırılığı devam eden işyerlerine 521,7 milyon lira idari para cezası uygulandığını ifade etti.
İKİ YILDA 441 MİLYAR LİRA TEŞVİK
Bakan Işıkhan, teşvik uygulamaları hakkında da bilgi Verdi. Prim teşviki, destek ve indirim uygulamalarıyla 1 Ocak 2023- 31 Ağustos 2024 tarihleri arasında ortalama 2 milyon 41 bin işyerine 13,3 milyon işçiden dolayı yaklaşık 441 milyar lira destek sağladıklarını anlattı.
YAPILANDIRMADAN 46 MİLYAR TL TAHSİL EDİLDİ
Işıkhan, 2002 yılında yüzde 52 olan kayıt dışı istihdam oranının yıllar itibarıyla düşüş eğilimine girdiğini ve 2024 yılı ikinci çeyrek verilerine göre yüzde 26,25 olarak gerçekleştiğini belirtti. Kayıtdışı istihdamda ulaşılan bu oranı yeterli görmediklerini vurguladı.
Son çıkan yapılandırma kanunu kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 166,7 milyar lira tutarındaki alacağının yapılandırıldığını belirten Işıkhan, kasım ayı itibarıyla bu alacağın 46 milyar liradan fazlasının tahsil edildiğini söyledi.
“EN BÜYÜK EKONOMİST 12.500 TL İLE GEÇİNEN EMEKLİ”
Görüşmeler sırasında iktidar ve muhalefet milletvekilleri bakanlığın faaliyetleriyle ilgili görüş ve eleştirilerini dile getirdi. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Türkiye’de en büyük ekonomistin 12.500 TL’ye geçinmeye çalışan emekliler ile asgari ücretle çalışanlar olduğunu söyledi. Asgari ücretin alım gücünün 2024 ocak ayına göre düştüğünü tavuk, yumurta, süt gibi gıda ürünlerindeki alım gücünde yaşanan azalma ile açıklayan Ağbaba, Avrupa Birliği ülkelerinde asgari ücretle çalışan sayısında Türkiye’nin açık ara ilk sırada yer aldığını belirtti. Ağbaba, Türkiye’de yüzde 57 olan asgari ücretle çalışanların tüm çalışanlara oranının, Türkiye’ye en yakın Romanya’da yüzde 21, Polonya’da yüzde 17, Bulgaristan’da yüzde 14 olduğunu vurguladı.
AK Partili İsmail Güneş, asgari ücretli gösterilenlerin hepsinin gerçekte asgari ücretle çalışmadıklarını, doktorların bile asgari ücretle çalışmış gösterildiğini söyledi. Güneş, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi dolayısıyla 14 yıl prim ödemiş kişilerin 38 yaşında emekli olduklarını belirterek, “Ülkesini seven emeklilik sistemi üzerinden siyaset yapmasın” dedi.
Güneş, EYT’nin bu yılki maliyetinin 780 milyar lira olacağını ifade etti.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli de kadrolu işçiler ile aynı işi yapan taşeron işçileri yarı yarıya daha az ücretle çalıştıklarını söyledi. EYT sonrası çalışma yaşamına başlama tarihi 1 gün sonra olan kişilerin 17 – 20 yıl daha geç emekli olacaklarını kaydeden Türeli, “Bu konuda adaleti sağlamak zorundayız” dedi.
İYİ Parti Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş da sigortalı çalışma öncesi doğum yapmış kadınlara borçlanma hakkı tanınmasını istedi.
