Hepimiz yoğun, stresli hayatlarımızda nefes almak için biraz sosyal medyaya kaçıyoruz. Gündelik dertlerden uzaklaşmak, biraz kafamız dağıtmak için göz ucuyla takip ettiğimiz influencer’ların hayatlarına bakıyoruz: Kim nereye gitmiş, ne giymiş, kimle neler paylaşmış? Bu bir çoğumuz için adeta dijital bir rahatlama alanı.
Takip ettiğimiz kullanıcılar arasında çiftler de oluyor. Evli ya da sevgili çiftlerin oluşturdukları sosyal medya hesapları, bu çiftlerin gün içinde yaptıkları aktiviteleri takip eden sosyal medya kullanıcılarının ilgisini çekiyor.
Ancak bu biz sosyal medya kullanıcılarının hiç aklına getirmediği bir soruyu da beraberinde getiriyor; bu çiftler ayrılırsa milyonlarca takipçiye sahip hesaplarının hakkı kime geçecek? Biz takipçiler için bu mecralar bir eğlence aracı ama bu kişiler buradan para kazanıyor ve evli influencerlar ayrıldıklarında iş yaptıkları sosyal medya platformlarında da bir ayrıma gitmeleri gerekiyor.
Geçtiğimiz günlerde Wall Street Journal’da tam da bu konuya ilişkin bir haber vardı. Kat ve Mike Stick çifti TikTok ve YouTube’da tam 4 milyon takipçiyle içerik üretirken, ilişkileri sona erdiğinde dijital “velayet” sorunuyla karşılaştılar. Birlikte yıllarca içerik ürettikleri “MikeandKat” isimli hesap artık ayrılık aşamasındaydı. Kat, bu süreçte TikTok hesabının kendisine bırakılması için mücadele verdi.
29 yaşındaki Kat, geçen ay verdiği bir röportajda boşanma sürecinde bu konunun gündeme geldiğinde ve hakimin “Ne? Bu tamamen yeni bir alan” yanıtı verdiğini söyledi. “TikTok hesabı bana bırakılsaydı, gelişmeye devam ederdi; aksi durumda dururdu” dedi.
Ve haklıydı…
Hesap ona kaldı, adını KatStickler olarak değiştirdi, şimdi 10,5 milyon takipçisi var. Instagram, YouTube ve Facebook’ta üç milyon takipçisi var. Kat’in annesini taklit ettiği skeçler ve günlük hayatından kesitler paylaştığı kanallar, ona bir daire satın alacak ve küçük bir işletme yatırımcısı olacak kadar para kazandırdı.
YouTube hesabı ise Mike’a kaldı… ancak o sosyal medya yerine başka bir kariyere yönelmeyi tercih etti.
AYRILIRKEN KİM NE ALACAK?
Danışman The Keller Advisory Group, ABD’de şu anda yaklaşık 27 milyon içerik üreticisi olduğunu söylüyor ve bunları yüzde 44’ü sosyal medyada tam zamanlı iş olarak çalışıyor.
Influencer’lar sadece takipçilerden değil, markalardan da büyük paralar kazanıyor. Mesela ABD’de reklam verenler 2023 yılında içerik üreticilerine tam 26 milyar dolar ödeme yaptı.
Boşanma avukatları, hesapların ne kadar para kazandığını hesapladıktan sonra, çiftin bunu bölebileceğini veya bir kişinin daha fazlasını alıp diğerine satabileceğini söylüyor. Ancak bir dijital varlığın değerinin anlaşılmasının zorlaştıran bir faktör var: hesabın para kazanmaya devam etme potansiyeli.
Çiftler ayrılırken, bu dijital varlıkların değerini hesaplamak hiç kolay değil; bir sosyal medya hesabı, gelecekte kazanç potansiyeline sahip bir “miras” haline gelmiş durumda.
BOŞANMA AVUKATLARI YENİ STRATEJİ ARIYOR
İçerik üreten çiftlerin ortak hesapları üzerinde kim daha fazla emek harcadı, kim daha çok video düzenledi ya da hayran kitlesini genişletti soruları, ayrılık sürecinde boşanma avukatlarını da farklı stratejiler geliştirmeye zorluyor. Artık boşanma avukatları, influencer’lar arasında gelir paylaşımını belirlerken markanın gelecekteki değerini de göz önünde bulunduruyor.
İşin enteresan yanı bazı hesapların popülerliği, kimi zaman ayrılık sürecinde daha fazla içerik üretmeye dayalı “hikayelerle” artıyor.
BAZI ÇİFTLER AYRILDIKTAN SONRA TEK BAŞINA DAHA BAŞARILI OLUYOR
Bazı çiftler, ayrıldıktan sonra içeriklerinde yeniliğe gidip tek başına daha başarılı olurken, bazıları ise bu süreci zor atlatıyor.
Örneğin, Ayumi Lashley, 2017’de eşiyle sosyal medyaya içerik üretmeye başladı ve bunu 2020’de tam zamanlı işleri haline getirdiler ve bu sayede araba ve ev aldılar. Ancak çift 2023’te boşandıktan sonra takipçileri onları “bir arada” görmeye alıştığı için, binlerce takipçisini kaybetti. Eski eşi ise ayrılık hakkında açıkça konuşarak takipçi sayısını korudu ve işinde başarılı olmaya devam etti.
Sosyal medyada edinilen başarı çoğu zaman hızlı bir şekilde gelişiyor ve çiftler burada kazanılan parayı takip etmekte zorlanabiliyor. Bu yüzden bu parayı takip edecek finans danışmanıyla çalışan influencer çiftler de var.
EVLİLİK SÖZLEŞMESİNE “SOSYAL MEDYA” MADDESİ
Influencer dünyasında boşanmanın bu kadar zorlu bir sürece dönüştüğünü gören bazı çiftler, bu işi daha “profesyonel” hale getirmeye başladı. Artık birçok çift, evlilik sözleşmesine sosyal medya hesaplarının nasıl paylaşılacağına dair maddeler ekliyor.
TÜRKİYE’DE BİR ÖRNEK VAR MI?
Dijital çağın en ilginç hukuk konularından birine dönüşen bu anlaşmalar, sosyal medya kariyerine odaklanan çiftlerin ayrılıkla birlikte yaşamadan önce tedbir almalarına yardımcı oluyor. Avrupa ve ABD basınında bu konuya ilişkin bazı haberler görüyoruz, ancak bunun Türkiye kısmına ilişkin bugüne kadar medyaya yansıyan bir örnek görmedik. Peki Türkiye’de bir influencer çift boşanmak istese bunu nasıl çözüme kavuşturabilir? Buna ilişkin herhangi bir emsal karar var mı? Bu soruyu özellik boşanma konusunda uzman Avukat Beyza Nur Gemci Sayın ile konuştuk.
Avukat Beyza Nur Gemci Sayın
Son yıllarda sosyal medyada büyük takipçi kitlelerine sahip influencer çiftlerin sayısının arttığını ve bu kişilerin büyük tutarlarda gelir elde ettiğini vurgulayan Avukat Gemci, “Topluma mal olmuş çiftlerin ayrılması, normal insanların ayrılması gibi bir sonuç doğurmuyor, çiftlerin iş hayatında çift olmaları sebebiyle yapmış olduğu birçok ticari anlaşma bulunuyor.” dedi.
“TÜRK HUKUKU AÇISINDAN İZLENECEK YOL KISITLI”
Ayrılık aşamasına gelen bu çiftlerin, sosyal medya hesaplarının kullanıma ilişkin birçok problemin çıkabileceğini belirten Avukat Gemci şu değerlendirmede bulundu:
“Gelir elde eden çiftlerin ayrılması halinde uğradıkları takipçi ve gelir kaybı neticesinde Türk Hukuku açısından izlenmesi gereken yol oldukça kısıtlı, henüz bu konuda emsal bir mahkeme kararı bulunmuyor.
Ancak bu süreçte önemli olan husus ayrılık sebebiyle maddi olarak zarara uğrayan tarafın bu zararı olabildiğince net ve detaylı şekilde mahkemeye belgelendirmesi. Örneğin, çiftler bir marka, şirket ya da ortak bir sosyal medya hesabı üzerinden gelir elde ediyorsa, bu ilişki bir ticari ortaklık olarak kabul edilebilir. Bu durumda ayrılık veya boşanma halinde, taraflar arasında yapılmış bir sözleşme varsa, sözleşmedeki hükümler doğrultusunda bir talepte bulunma hakkı doğabilir.”
“ÇİFTLERİN SPONSORLARA DA SORUMLULUĞU VAR”
Influencer çiftlerin sponsorluk ve iş sözleşmesiyle şirketlere karşı da bir sorumluluğu olduğunu belirten Avukat Gemci, “Partnerler yalnızca birbirine karşı değil iş anlaşmalarının tarafı olan kişi veya şirketlere karşı sorumlulukları da doğuyor. Böyle bir durumda, sözleşmenin devamının mümkün olmaması sebebiyle karşı tarafa belirli miktar tazminat ödenmesi halinde, sözleşmenin sona erdirilmesinde kusuru olmayan taraf karşı taraftan bu bedeli mahkeme yoluyla talep etmesi mümkün.” ifadelerini kullandı.
Avukat Gemci, aynı soyadı ile ün kazanan çiftlerin boşanması halinde kadının, eşinin soyadını kullanma hakkının doğduğunu, bunun kocaya zarar vermeyeceğini ispatlaması halinde kadının talebi doğrultusunda hakimin kocanın soyadının taşınmasına izin verebileceğini söyledi.
“SÖZLEŞME ŞART”
Bu tarz bir boşanma davasının çözüme ulaşmasının ‘dijital’ varlıklar sebebiyle zor olduğunu ifade eden Avukat Gemci, influencer çiftlerin detaylı bir sözleşme hazırlaması gerektiğine dikkati çekti ve şu sözleri kullandı:
“Ortak kullanılan sosyal medya hesapları, oluşturulan marka, logo ve işaretler, yapılan işbirliği ve sponsorluk anlaşmalarının ayrılık neticesinde akıbetinin ne olacağına ilişkin açıklamaların şüpheye yer bırakmayacak şekilde detaylı bir sözleşmeyle düzenlenmesi gerekiyor”
*Haberin görselleri ShutterStock tarafından servis edilmiştir. Temsilidir.
