Doğa olayları, çoğu zaman yıkıcı etkileriyle insanlık tarihinde derin izler bırakmıştır. Çoğu insanın bildiği kasırgalar, depremler ya da volkanik patlamaların yanı sıra, oldukça sıra dışı olaylar da yaşanmıştır. İşte tarih boyunca meydana gelen, bilim insanlarının hala ilgiyle incelediği altı garip doğa olayı!
1. 1859’DA YAŞANAN GÜNEŞ FIRTINASI (CARRİNGTON OLAYI)
Güneş yüzeyinde biriken manyetik enerji, patlamalarla salındığında “güneş patlamaları” olarak bilinen bu olay, Dünya’da ciddi etkiler yaratabilir. Ağustos ve Eylül 1859’da kaydedilen en büyük güneş fırtınası sırasında, güneşten çıkan güçlü radyasyon ve yüklü parçacıklar Dünya’ya ulaştı. Bu olay, Britanyalı astronom Richard Carrington’un adıyla anılarak “Carrington Olayı” olarak bilinir.
Fırtına o kadar güçlüydü ki, Kuzey Işıkları Hawai gibi güney enlemlerden bile görüldü. Colorado’da insanlar gece vakti gazete okuyabilecek kadar parlak bir aydınlık olduğunu rapor ettiler. Ancak bu güzel manzara, telekomünikasyon sistemleri için tam bir felaketti; telgraflar arızalandı, bazıları kıvılcımlar saçarak yangına yol açtı. Eğer benzer bir olay bugün yaşanırsa, telekomünikasyon ağlarına milyarlarca dolarlık zarar verebilir.
2. 1874 “ÇEKİRGE YILI”
19. yüzyılda Amerikan sınırında çekirge istilaları zaman zaman görülse de, 1874’te yaşanan çekirge istilası oldukça yıkıcıydı. Rocky Dağları çekirgelerinin, kuru ve sıcak ilkbaharda bolca yumurta bırakması sonucunda Nebraska, Kansas, Dakota, Iowa ve diğer bazı eyaletlere “çekirge bulutları” akın etti.
Bu çekirgeler, güneşi saatler boyunca kapatacak kadar yoğun sürüler oluşturdu. Çekirgeler yalnızca bitkileri değil, insanların giysilerini bile yedi. New York Times, havanın adeta “canlı olduğunu” yazdı. İnsanlar ateşle veya barutla çekirgelerle savaşmaya çalıştıysa da, bu devasa sürüyle başa çıkmak imkânsızdı. Milyonlarca dolarlık mahsul yok oldu. Çaresiz kalan bazı çiftçiler, doğuya doğru geri çekilmek zorunda kaldı. Çekirge istilaları sonraki yıllarda da sürdü ancak 20. yüzyılın başında çevresel değişiklikler nedeniyle Rocky Dağları çekirgeleri nesli tükendi.
3. 536 YILININ TOZ PERDESİ
6. yüzyıl ortalarında, Dünya’nın birçok yerinde gökyüzü birden karardı ve sıcaklıklar birkaç yıl boyunca düşük seyretti. Bizanslı tarihçi Prokopius, 536 yılı için “Güneş, ışığını parlak olmayan bir şekilde yaydı… ve sanki bir güneş tutulması varmış gibi görünüyordu” diye yazmıştı. Bu uzun kış, dünya genelinde kuraklık, mahsul kıtlığı ve kıtlık getirdi. Bazı bilim insanları bu olayın, Avrupa’da kaydedilen ilk veba salgınını tetikleyen bir faktör olabileceğini düşünüyor.
Bilim insanları hala bu olayın sebebini kesin olarak bilmese de, bir volkanik patlamanın atmosferdeki güneş ışığını engelleyecek tozu yaydığına inanılıyor. Grönland ve Antarktika’daki 6. yüzyıl buz çekirdeklerinde yapılan analizlerde, volkanların yaydığı yüksek sülfat iyonları saptandı ve 530’lu yıllarda El Salvador’da büyük bir patlama olduğu düşünülüyor. Diğer bazı teoriler, bu toz perdesinin bir kuyruklu yıldız veya göktaşı çarpması sonucu oluşmuş olabileceğini öne sürüyor.
4. 1952 LONDRA BÜYÜK SİS FELAKETİ
Doğal felaketlerin tümü doğadan kaynaklanmaz. Aralık 1952’de Londra’da insan kaynaklı hava kirliliği, dört gün süren ölümcül bir sis oluşturdu. Bu zehirli sis, kömür dumanı ve fabrika atıklarının yüksek basınçlı hava koşullarında hapsolmasıyla meydana geldi.
Şehirde görüş mesafesi sıfıra kadar düştü, çiftliklerde hayvanlar havasızlıktan ölmeye başladı, yüzlerce Londralı ise bronşit, zatürre ve diğer solunum yolu rahatsızlıklarına yakalandı. Bu olayın ardından yaklaşık 4.000 kişi hayatını kaybetti. 1956’da çıkarılan Temiz Hava Yasası sayesinde İngiliz hükümeti, daha temiz yakıtlara geçişi teşvik etti ve bazı bölgelerde kömür dumanı yayılmasını yasakladı.
5. TUNGUSKA OLAYI
30 Haziran 1908 sabahı saat 7’den hemen sonra, Sibirya semalarında parlak bir ışık belirdi ve Podkamennaya Tunguska Nehri üzerinde patladı. Bu patlama, Hiroşima’ya atılan atom bombasının yüzlerce katı kadar güçlüydü. Patlama, 500.000 dönümlük ormanı yerle bir etti ve 40 milden daha uzakta insanlar sarsıntıyı hissetti.
Olayda mucizevi bir şekilde kimse ölmedi ancak etkileri dünya çapında hissedildi. Patlamanın ardından birkaç gece boyunca Asya’da gökyüzü o kadar parlaktı ki, insanlar dışarıda gazete okuyabiliyordu. Bilim insanları, patlamanın bir meteor çarpması sonucu meydana geldiğini düşünüyor ancak ilk araştırmalar yapılana kadar krater bulunamamıştı. Tunguska’daki bitki örneklerinde, meteor çarpma alanlarında sıkça bulunan nikel ve demir gibi maddelere rastlandı.
Kaynak: History, Brittanica
