Londra merkezli dünyaca ünlü dergilerden The Economist, her yılın sonunda yayınladığı “Bir sonraki yılda takip edilmesi gereken temalar neler?” konseptli kapağını 2025 için de yayınladı.
Kapak, The Economist’in geleneksel tarzını başarıyla yansıtarak sade ama çarpıcı bir tasarım sunuyor. 2025 yılına dair pek çok önemli konuyu aynı anda ele almayı başarıyor: Jeopolitik krizler, çevresel tehditler, ekonomik dalgalanmalar, liderlik dinamikleri ve teknoloji.
Habertürk ekibinin çıkarımlarında ilk olarak Donald Trump ve Elon Musk ikilisinin büyük yükselişi yer alıyor. Putin, Zelenskiy, Xi Cingping gibi aktörler, süregelen çatışma ve jeopolitik rekabetlerin süreceğine dair ipuçları veriyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in hemen altında çatırdamış sandık görseli, Avrupa’da yükselen aşırı sağ rüzgarının sembolü.
Nükleer simge ve roket görselleri, 2025’te güvenlik tehditlerinin, askeri yarışın veya uzay rekabetinin gündemde olacağını ima ediyor.
İklim değişikliğini sembolize eden kum saati ve dünya görselleri, çevresel krizlerin kritik eşiğe ulaşabileceğini gösteriyor.
Kapağın içerisinde yer alan borsa göstergeleri, dolar ve yen simgeleri, dünya ekonomisindeki dalgalanmaların ve yeni ekonomik paradigmaların şekillenebileceğini ima ediyor. Trump’ın gelmesiyle doların yükseleceği ön planda.
Bir diğer sembol ise yan yana duran kırmızı bir arka fon üstündeki dünya ile içinde kırmızı bir sıvı olan şırınga. Küresel bir salgının sembolü olabilir.
En alttaki görsel ise Jane Austen’a ait. Güçlü kadın karakterleri temsil eden İngiliz roman yazarı. Hemen yanındaki görsel ise kırmızı renkte bir yumruk. Yani isyan! Buradan güçlü bir kadın hareketinin 2025’e damga vurması mesajını çıkarmak hiç de mantık dışı değil.
Her kapakla gizemli tartışmalara kapı aralayan The Economist ekibinin ise bu yıl takip edilmesini önerdiği 10 tema şöyle:
1. ABD’nin seçimi
Donald Trump’ın ABD Başkanlık Seçimleri’nin beklenenin aksine kesin ve hızlı kazanmasının yansımaları göçten, savunmadan, ekonomi ve ticarete kadar her şeyi etkileyecek.
Trump’ın “Önce Amerika” politikası hem dostlarının hem de düşmanlarının ABD’nin ittifaklarının sağlamlığını sorgulamasına neden olacak.
Bu durum jeopolitik yeniden yapılanmalara, gerginliklerin artmasına ve hatta nükleer silahların yayılmasına yol açabilir.
2. Oy verenlerin beklentilerinin değişimi
Genel olarak dünya çapındaki seçimlerde 2024’e iktidar olarak giren partiler eşi benzeri görülmemiş bir şekilde kötü performans gösterdi.
ABD ve Birleşik Krallık’ta olduğu gibi bazıları iktidardan düştü, bazıları koalisyona zorlandı ve bazıları işbirliği yapmak durumunda kaldı. Dolayısıyla 2025 bir beklenti yılı olacak. Yeni liderler vaat ettiklerini yerine getirebilecekler mi? Liderler değişecek mi? Aksi takdirde huzursuzluk baş gösterebilir.
3. Daha geniş çaplı karışıklık
Donald Trump’ın Ukrayna politikasının Biden yönetiminden taban tabana zıt olduğu açık. Trump Ukrayna’yı Rusya ile anlaşmaya zorlayabilir ve İsrail’e Gazze ve Lübnan’daki çatışmalarında daha da serbestlik tanıyabilir.
Amerika’nın daha izolasyonist tutumu ve dış karışıklıklara şüpheyle yaklaşması, Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore’nin “kaos dörtlüsü” sorun çıkarmasını ve krizin vurduğu Sudan’da görüldüğü gibi bölgesel güçlerin daha fazla karışmasını teşvik edecektir.
Ancak Amerika’nın Tayvan ya da Güney Çin Denizi ile ilgili bir çatışmada Çin’e karşı durup durmayacağı belli değil.
4. Tarife beklentileri
Şimdilik, Amerika’nın Çin ile rekabeti, Trump’ın Amerika’nın müttefikleri de dahil olmak üzere kısıtlamalar getirmesi ve gümrük vergilerini artırmasıyla bir ticaret savaşı olarak kendini gösterecektir.
Korumacılık yoğunlaştıkça, Çinli firmalar hem ticaret engellerini aşmak hem de küresel güneyde yeni pazarlara ulaşmak için yurtdışına açılıyor. Meksika’dan Macaristan’a kadar fabrikalar inşa eden Çinli firmaların başka planları var.
5. Temiz teknoloji patlaması
Çin hükümeti, zayıf iç ekonomiyi dengelemek için güneş panelleri, bataryalar ve elektrikli araç ihracatını teşvik etti.
Sonuç, güneş panelleri ve şebeke depolamasının tahminlerin ötesinde benimsenmesiyle Çin liderliğindeki bir temiz teknoloji patlaması.
Dünya yakında küresel emisyonların zirveye ulaşıp ulaşmadığını öğrenecek.
6. Enflasyondan sonra
Zengin dünyanın merkez bankacıları enflasyonun yenilgisini kutladılar.
Şimdi Batı ekonomileri yeni bir meydan okumayla karşı karşıya: Vergileri artırarak, harcamaları kısarak ya da büyümeyi artırarak açıkları azaltmak.
Birçoğu savunma bütçelerini de arttırmak zorunda kalabilir. Acı verici ekonomik seçimler kapıda.
Amerika’da Trump’ın politikaları işleri daha da kötüleştirecek. Ağır ithalat tarifeleri büyümeyi engelleyebilir ve enflasyonu yeniden ateşleyebilir.
7. Asırlık sorular
Amerika’nın yeni Başkanı 78 yaşında. Dünya liderleri de nüfuslarıyla birlikte yaşlanıyor. Siyasi liderler için yaş sınırlarının daha fazla tartışılmasını bekliyoruz.
Bu arada Çin, yaşlanan dünyada ekonomik fırsatlar arıyor. Buna karşın Orta Doğu’nun bazı bölgelerinde genç nüfusun hızla artması ve iş sıkıntısı istikrarsızlık riski yaratıyor.
8. Yapay zeka için kriz zamanı
Bu, iş tarihindeki en büyük kumar: Şirketler hala nasıl kullanacaklarından emin olmamalarına ve benimseme oranları düşük olmasına rağmen (birçok çalışan gizlice kullanıyor olabilir) yapay zeka (AI) için veri merkezlerine 1 trilyon dolardan fazla para harcanıyor.
Yatırımcılar cesaretlerini kaybedecek mi, yoksa “ajan” sistemler daha yetenekli hale geldikçe ve YZ tarafından geliştirilen ilaçlar ortaya çıktıkça YZ değerini kanıtlayacak mı?
9. Seyahat sorunları
Sadece malların değil, insanların da küresel hareketi artan sürtüşmelerle karşı karşıya.
Çatışmalar küresel havacılığı sekteye uğratıyor. Avrupa yeni sınır kontrolleri ekliyor ve Schengen sistemi yıpranıyor. “Aşırı turizme” karşı tepki 2025’te azalacak, ancak Amsterdam’dan Venedik’e kadar birçok şehir tarafından getirilen kısıtlamalar devam edecek.
10. Sürprizlerle dolu bir hayat
Suikast girişimleri, patlayan telsizler ve yemek çubuklarıyla yakalanan dev roketlerle (Elon Musk’ın otomatik yerleşen roketi) 2024’ün bir dersi de inanılmazı beklemekti. 2025’te kulağa mantıksız gelen ne gibi şeyler olabilir?
“Joker kartlar” bölümümüz, yıkıcı bir güneş fırtınası, kayıp antik metinlerin keşfi ve hatta başka bir küresel pandemi de dahil olmak üzere dikkat edilmesi gereken bir seçki sunuyor.
