Avrupa Birliği İstatistik Ofisi EUROSTAT’ın verilerine göre, 2022 yılında AB ülkelerinde emekli aylıkları, dul ve yetim aylıkları, sosyal güvenlik sistemi üzerinden sağlanan sağlık hizmetleri, engelli yardımları, aile ve çocuk yardımları, işsizlik ödenekleri ile konut/barınma yardımlarından oluşan sosyal koruma yardımlarına yönelik toplam harcama 4 trilyon 319 milyar avroya ulaştı. Bu tutar, AB ülkelerinin toplam gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 26,9’unu oluşturuyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Sosyal koruma yardımlarının yüzde 46,3’ü emekli aylıkları ile dul ve yetim aylıklarına harcandı. Yardımların yüzde 30’u sağlık harcamalarına, yüzde 8,6’sı aile/çocuk yardımlarına, yüzde 7,0’si engelli yardımlarına, yüzde 4,1’i işsizlik, yüzde 3,9’u da konut yardımlarına harcandı.
Türkiye’de ise sosyal koruma yardımlarının yüzde 56,6’sı emekli, dul ve yetim aylıklarına, yüzde 31,3’ü sağlık hizmetlerine harcandı.
TÜRKİYE’DE 10 YILDA 3,7 PUAN AZALDI
Sosyal koruma harcamaları konusunda AB ülkeleri arasında önemli farklar bulunuyor. İlk sırada yer alan Fransa GSYH’nın yüzde 32,0’sini sosyal korumaya harcıyor. Bu ülkeyi Finlandiya (%29,6), Avusturya (%29,5), İtalya (%28,9) ve Almanya (%28,8) izledi. AB ülkeleri içinde sosyal koruma harcaması en düşük ülke yüzde 11,0 ile İrlanda oldu. İrlanda’yı Malta (%14,1), Estonya (%15,4) ve Romanya (%16,1) izledi. Litvanya, Macaristan, Letonya, Slovakya, Bulgaristan ve Çekya yüzde 20’nin altında sosyal yardım uygulayan ülkeler arasında yer aldı.
2012 – 2022 yılları arasında Avrupa Birliği’nde sosyal koruma harcamalarının payı yüzde 27,2’den 26,9’a düştü. Aslında bu dönemde çoğu AB ülkesinde sosyal koruma harcamaları arttı, ancak İrlanda’da sosyal koruma harcamalarının yüzde 23,0’ten yüzde 11,0’e düşmesi AB ortalamasını da aşağı çekti.
Türkiye’de 2012 yılında GSYH’nın yüzde 12,2’si oranında olan sosyal koruma harcamaları 2022 yılında yüzde 8,5’e düştü, Türkiye’ye en yakın yüzde 11,0 ile İrlanda olurken, onun ardından yüzde 11,9 ile AB’ye aday ülkelerden Arnavutluk geldi. Sosyal korumaya 2022 yılında komşularımız Yunanistan yüzde 24,0, Bulgaristan yüzde 18,1, Romanya yüzde 16,1 oranında harcama yaptı.
TÜRKİYE’DE EMEKLİ AYLIKLARINA GSYH’NIN YÜZDE 4,8’İ HARCANIYOR
Avrupa Birliği’nde sosyal koruma harcamalarının yüzde 46,3’ü emekli ve dul/yetim aylıklarına giderken, bunların GSYH’ye oranı yüzde 12,4 oldu. Türkiye’de ise emekli aylıkları ile dul ve yetim aylıkları toplam sosyal koruma harcamalarının yüzde 56,6’sını oluşturdu. Emekli, dul ve yetim aylıklarının GSYH’ye oranı yüzde 4,8 oldu.
Türkiye’den daha düşük tek ülke ise yüzde 3,5 ile Danimarka oldu. Danimarka’nın emekli, dul ve yetim aylığı harcamaları toplam sosyal koruma yardımlarının yüzde 31,4’ünde kalırken, hastalık ve sağlık hizmeti harcamalarının toplam sosyal koruma yardımlarına oranı yüzde 44,4’e ulaştı. GSYH’ye oranı da yüzde 4,9 oldu.
Emekli aylığı ödemelerinin GSYH’ye oranı bakımından Danimarka’dan sonra Türkiye’ye en yakın ülkeler yüzde 6,4 ile Belçika, yüzde 6,6 ile Bosna Hersek, yüzde 6,7 ile Polonya oldu.
Türkiye’de emekli aylığından sonra en yüksek sosyal koruma harcaması toplamın yüzde 31,3’ü ile sağlık hizmetleri, yüzde 6,6’sı ile aile/çocuk yardımları, yüzde 2,6’sı ile engelli yardımları oluşturdu. İşsizlik ödenekleri ile konut yardımları toplamın yüzde 1’i oranında kaldı.
