İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Kıdem tazminatına hak kazanmak alınabileceği anlamına gelmiyor. Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin emekli olması, askerlik nedeniyle işten ayrılması, kadın işçilerin evlendikten sonra bir yıl içinde işten ayrılması, işverenin haklı neden olmadan işçiyi işten çıkartması, işçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi gerekir. Kıdem tazminatını almanın bir başka yolu ise işçinin yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirerek işten ayrılmasıdır.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Kıdem tazminatı, işçinin son ücreti üzerinden hesaplanır. Tazminatın hesaplanmasında ücret dışında işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır.
GİYDİRİLMİŞ ÜCRETE NELER DAHİLDİR?
Yan ödemeler hariç ücret, çıplak ücreti oluşturur. Örneğin asgari ücret çıplak ücrettir. İşçiye ücret dışında sağlanan menfaatler varsa, ihbar ve kıdem tazminatının hesabında bu ödemeler de dahil edilir. Buna giydirilmiş ücret denir.
Giydirilmiş ücret, normal ücrete ilaveten yol, yakacak, yemek, giyim yardımı, teşvik primi, kıdem ücreti, kira – barınma yardımı, bayram harçlığı gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemelerden oluşur. Bu şekilde yapılan ilave ödemelerin giydirilmiş ücret hesabına dahil edilebilmesi için ödemelerin devamlılık arz etmesi gerekir. İşverenin bir defaya mahsus yaptığı ödemeler giydirilmiş ücret hesabına dahil edilmez.
İŞYERİNDEKİ YEMEK BEDELİ GİYDİRİLMİŞ ÜCRETE DAHİLDİR
Giydirilmiş ücret hesabında işverenin iş yerinde verdiği yemek bedeli veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çeki dahil edilir. İşçinin işe geliş gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.
Brüt ücreti 20.002,50 TL olan ve işverenin sağladığı araçla işe gelip giden, iş yerinde yemek yiyen işçi için yemek ve servis ücreti hesaplanarak brüt ücrete eklenir. Toplam yemek ve ulaşım giderlerinden işçi başına düşen tutar diyelim 5000 lira oldu ise kıdem tazminatı 25.002,50 TL üzerinden hesaplanır.
İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemeleri de tazminata esas ücrete eklenir.
Ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler ihbar ve kıdem tazminatı hesabında dikkate alınırken, son bir yıl içinde yapılan ödemelerin toplamı 365 güne bölünerek, bir güne düşen miktar belirlenir. Bir günlük tutarın 30 ile çarpımı sonucu bulunan tutar çıplak ücrete eklenir.
Yıl içinde ücrete zam yapılmışsa, hesaplamalarda son yapılan ödeme dikkate alınır. Örneğin, yılda 4 ikramiye ödenen bir kişi, ilk üç ikramiyeyi 10 bin lira, sonuncu ikramiyeyi zamlı olarak 15 bin lira almışsa, yıl içindeki dört ikramiye de 15 bin liradan ödenmiş kabul ediliyor. Aynı yöntem zamlanmış yol ve yemek yardımı gibi diğer ödemeler için de geçerli.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞILAMAZ
Kıdem tazminatı, aynı işverene bağlı işyerlerinde bir yıl ve üzerindeki her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden ödenir.
Ancak, ödenecek kıdem tazminatı, her 6 ayda bir memur maaş katsayısına göre yeniden belirlenen tutarı aşamaz. 2024 yılı temmuz – aralık döneminde kıdem tazminatı tavanı 41.828,42 TL olarak uygulanıyor. İşçinin giydirilmiş ücreti 50 bin lira da olsa 100 bin lira da olsa çalıştığı her yıla karşılık alabileceği kıdem tazminatı 41.828,42 TL’dir.