Türkiye’nin marka değerini artırmak için üretilen Türkiye Kültür Yolu Festivali‘nin bu yılki 13’üncü ayağı olan Diyarbakır Kültür Yolu Festivali, konserlerden, sergilere; tiyatrodan, opera ve bale gösterilerine; söyleşilerden; atölyelere; çocuk etkinliklerinden, dijital sanatlara kadar yüzlerce etkinlikle 20 Ekim’e kadar sürecek.
Açılışında; Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Batuhan Mumcu, Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürü / Türkiye Kültür Yolu festivali Direktörü Selim Terzi, Van Valisi Murat Zorluoğlu ve AK Parti Diyarbakır Milletvekili Suna Kepolu Ataman‘ın yer aldığı Diyarbakır Kültür Yolu Festivali’nin bu yılki en belirgin özelliklerinden biri de tiyatro, opera – bale ve sinemadan sorumlu 3 genel müdürün sohbetimiz sırasında, icraatın içinden niteliğindeki sunumları oldu.
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Batuhan Mumcu
“Halkın yanında oturmakla yükümlüyüm, sanatçımın ve teknik kadromun yanında oturduğum gibi… Allah, utandırmasın” diyen Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Batuhan Mumcu; Türkiye Kültür Yolu Festivali’nin Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy‘un vizyonu doğrultusunda devam ettiğini belirtti. Dr. Mumcu, festivalin düzenlendiği her şehrin kültür ve sanat vizyonunu artırmasının yanı sıra ekonomisine de büyük katkı sağladığını dile getirdi. Dr. Batuhan Mumcu, festivalin birlik ve beraberliğe sağladığı katkının da ölçülemeyecek kadar fazla olduğunu söyledi.
“DÜNYANIN EN BÜYÜK FESTİVALİ”
Dr. Batuhan Mumcu, Türkiye Kültür Yolu Festivali’nin dünyanın en büyük festivali olduğunun doğrulandığını da açıkladı.
Türkiye Kültür Yolu Festivali’nin dünyanın en büyük festivali olduğunu Habertürk, 22 Ağustos 2023’te yazmıştı.
Dr. Batuhan Mumcu, gerek Türkiye Kültür Yolu Festivali, gerek Devlet Tiyatroları, gerekse Devlet Opera ve Balesi’nin sanıldığı gibi bütçeye büyük yük getirmediğini, festivallerle söz konusu kurumların kendilerini döndürmesini amaçladıklarını ve Bakan Mehmet Nuri Ersoy’un bu konuda çok hassas olduğunun altını çizdi. Dr. Mumcu, ayrıca turizm gelirlerinin bir bölümünün tarihi değere sahip yapıların restorasyonunda kullanıldığını da sözlerine ekledi.
Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürü / Türkiye Kültür Yolu Festivali Direktörü Selim Terzi
Selim Terzi, açıklamasında şunları söyledi: Diyarbakır’da üçüncü yılımız, valimizin desteğiyle çok keyifli bir festival yapıyoruz. Bakanlığımıza bağlı kültür – sanat kurumlarıyla bir çıkarma yaptık. Kültür yolu festivali, Beyoğlu’nda başladı ve şu an 16 şehirde, kültür sanat adına her şeyi bulabileceğimiz bir serüven oldu. Türkiye vizyonu adına en büyük marka işlerimizden biri, Uluslararası Festivaller Birliğine girdi, dünyadaki sanatçı katılımı olarak da, yüzölçümü katılımı olarak da dünyanın şu an herhalde en büyük festivali. Biz sadece sanatçılara değil, birçok STK’ya da destek veriyor, onları da buralarda insanlarla buluşturuyoruz. Bugün tüm sanat kurumları ekibimiz burada. Diyarbakır da en önemli destinasyonlarımızdan biri. İlk yıllar çok zorlanmıştık, hatta yapılmasın baskıları görmüştük ama gençlik ve halk büyük destek verdi, arkasında durdu, çok güzel destekler alıyoruz. Burada yapılan festivalin esnafa, turizmciye katkısını gözlemlediğimizde işin doğru yere gittiğini gördük. Otelciler, yüzde 90 doluluk diyor ki, bakan beyin çizdiği vizyon da buydu, ölü sezonda bu doluluk festival için olumlu bir etki.
Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Tamer Karadağlı, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Tan Sağtürk ve Sinema Genel Müdürü Birol Güven, sohbetimiz sırasında çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Tamer Karadağlı
Tamer Karadağlı; bazı oyunculara çalışmadığı halde maaş ödendiğini belirterek yaptığı “Lale devri bitti” açıklamasına ilişkin olarak; “Yıllarca çalışmayan oyunculara görevlendirme yapıldı / yapılıyor. Bu konuda oyunculardan olumsuz bir yaklaşım olmadı” dedi.
“ÇALIŞMAYAN ARKADAŞLARI KAZANMAYA ÇALIŞIYORUZ”
“Kurumumuza bağlı 983 oyuncu, 14 yönetmenimiz var. Bu arkadaşlarımız çeşitli sebeplerden çalışmamış, kiminin sağlık sorunu var, kimi başka nedenlerden ama bazıları da kendini unutturmuş. Bize oyun sahnelememiz için o kadar çok talep var ki, yetişemiyorum, yeni oyunlar üretmem gerekiyor, yeni oyuncular kullanmam gerekiyor. O dizi çekiyor, bu bilmem ne yapınca Devlet Tiyatrosu’nun işleyişi sekteye uğruyor. Arkadaşlara; ‘Dizilerde, sinema filmlerinde, reklam filmlerinde oynayın ama Devlet Tiyatrosu’ndaki işlerinizi aksatmayın’ diyorum. Arkadaşlar! Biz koşuyoruz, bu şekilde rekor kırdık, inanılmaz bir tempoyla koşuyoruz. Yıllarca tek bir oyunda oynamayan kişiyi ben bilmiyordum. Basın buldu. (Meral Oğuz) Kimlerin yıllarca tek bir oyunda oynamadığını söylemem, benim isim vermem doğru olmaz, bizim yapmamız gereken bu insanları ifşa etmekten çok onları değerlendirmek, o işleyişin içinde rol almalarını sağlamak. “Biz gelmeyeceğiz” gibi bir durum yok tabii… Bizde görevlendirme şöyle, bir teksimiz var “Beğenir misin?” falan gibi değil, görevlendirmeleri yapılır, cast atılır, ve görevlerine başlarlar ama biz yılların getirdiği belli alışkanlıklarla birçok oyuncumuzun kendi bildiği ekibini seçmeye gayret ediyoruz. Kimi oyuncu ile yönetmen çalışmak istemiyor vs.. Onları da katmaya çalışıyoruz. Evet, çalışmayan bir grup var ama çok az bir grup ama örneğin Sivas’ta bir arkadaşımız bir yılda 7 oyunda oynuyor, 6’dan fazla oyunda oynayan çok arkadaşımız var, gençler çalışmak istiyor, önlerinin açılmasını istiyor, benim tepkim o çalışanların hakkını korumak için.”
Tamer Karadağlı’nın açıklamalarına göre; göreve geldiği 14 ayda, seyirci sayısı, 1 milyon 300 binden 2 milyon 240 bine ulaştı. Bunun; 75 yıllık Devlet Tiyatroları’nda bir ilk olduğunu dile getiren Tamer Karadağlı, bilet fiyatlarının artmasına rağmen (Ortalama 115 TL) seyirci sayısının artmasındaki nedenin doğru çalışma, doğru oyunları sahnelemek olduğunun altını çizdi. Yerli oyunları ve genç yazarları özendirdiklerini söyleyen Tamer Karadağlı, çok fazla talep olduğu için salon sayısını da artırdıklarını belirtti.
2021 – 2022
• Oyun Sayısı… 187
• Turne Sayısı… 506
• Seyirci Sayısı… 1.187.960
2022 – 2023
• Oyun Sayısı… 207
• Turne Sayısı… 436
• Seyirci Sayısı… 1.316.637
2023 – 2024
• Oyun Sayısı… 224
• Turne Sayısı… 737
• Seyirci Sayısı… 2.240.000
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Tan Sağtürk
“Bakanlığımız beni ve Tamer beyi (Karadağlı) göreve getirerek farklı bir adım attı, biz bu sorumluluğu hissediyoruz ve çalışmak zorundayız. Benim birimim emir vererek çalışacak bir yer değil, yan yana oturarak, birlikte fikir yürüterek ilerleyecek bir kurum. Sahnelerimiz hınca hınç doldu. Opera ve bale sadece elit kesimin sanatıdır algısı yıkılarak tüm kesme yayıldı.”
TEMSİL SAYISI DA SEYİRCİ SAYISI DA ARTTI
Tan Sağtürk’ün açıklamasına göre; göreve geldiği günden itibaren 1006 temsil sahnelendi. Seyirci sayısı; % 63, temsil sayısı; % 39 arttı. Sağtürk, Birinci Anadolu Opera ve Bale Festivali düzenleneceğini belirtirken, Cemal Reşit Rey’in ‘Çelebi’ adlı eserinin notaları ve el yazmaları bulunduğunu, eserin opera olarak sahnelenmesi için çalışmaların sürdüğünü dile getirdi. Tan Sağtürk, ayrıca ‘Gılgamış Destanı’ için çalışıldığını söyledi.
Sinema Genel Müdürü Birol Güven
“Sinema rakamları konusunda olumlu konuşamayacağım, üzgünüm. Sinema; pandemi döneminde yaşadığı travmayı atlatamadı. Salonlarda İzleyici sayıları düşük. Dijital platformlarda yayınlanan filmlerden söz edersek ortaya inanılmaz rakamlar çıkar ama biz sinema kültürünü korumakla yükümlüyüz. Biz sinema ülkesiyiz. Sinemaya gitmek genlerimizde var. Günümüzde herkes her şeyin ayağına gelmesini istiyor ama iyi bir yemek isteniyorsa lokantaya gitmek gerek. Filmi, film gibi izlemek için sinemaya gitmek gerek. Sinema; izleyicilerin emek harcaması gereken bir sanat. Telefonda, tablette yolda giderken; metroda, otobüste film izlemek sinema değildir. Yapılan araştırmalara göre; cep telefonundan, tabletten izlenenlerin %70’i algılanamıyor. Bizim için başarı, sinema salonlarını doldurmak.”
“SİNEMA ÖLÜRSE DİZİLER DE ÖLÜR”
“Bizim, sanatı ve düşünceyi bir arada barındıran hibrit filmlere ihtiyacımız var. Geçmişte Atıf Yılmaz, günümüzde Yavuz Turgul ve Çağan Irmak filmleri gibi…
Sinema ölürse, diziler ölür. Diziler ölürse, sosyal medya ölür…
Dizilerin, dayanak noktası Yeşilçam sinemasıdır. Dizilerin, Yeşilçam’a borcu var. Dünyada 1 milyar kişi, Yeşilçam mirası sayesinde çekilen Türk dizilerini izliyor.
“DAHA AZ FİLM ÇEKİLMESİ GEREKİYOR”
Yılda sadece 4 film 1 milyon barajını aşıyor. Çok fazla film çekiliyor. Daha az film çekilmesi gerekiyor. Çünkü çoğu film, izleyicilerin ilgisini çekmiyor. Arthouse filmlerde sorun yok ama ana akım sinemada izleyicilerin ilgisini çekecek filmler çekilmesi gerekiyor.
Sinemanın kötüye gideceğini düşünmüyorum. Çünkü rakibi güçlü değil. Telefon ve tabletten izlenenler, sinema değil.
“SİNEMA BİLETLERİ PAHALI DEĞİL”
Sinema biletleri pahalı değil. İzleyici sayısının düşük olmasının nedeni izleyicilerin ilgisini çekecek film olmaması… Bize film lâzım. Film üretimimizde sorun var. Üretim olursa salonlar yeniden dolacaktır.
“ÖDÜL TÖRENİ DÜZENLEYECEĞİZ”
Ana akım filmlerin festivali olmaz ama ödül töreni olur. Böyle bir tören düzenleyeceğiz. Bu konuda çalışmalarımız sürüyor. TESİYAB’ın düzenleyeceği diziler için düzenlenecek olan ödül törenine de destek vereceğiz.
“PARAYI GERİ ALIRIZ”
Filmlere verilen maddi desteklerin kimlere verileceğini sinema sektörünün temsilcileri belirliyor.
Türkiye’nin Oscar adayını, 14 kişilik bir kurul belirliyor. O kurulda devletten bir tek ben varım. Diğerleri sektörden kişiler. Seçilen filme tanıtım çalışmaları için verdiğimiz paranın nasıl kullanıldığını takip ediyoruz. Harcamaların nerelere, neye harcandığı belirtilemezse parayı geri alıyoruz.
