ABD 5 Kasım’da Başkanlık Seçimleri’ne hazırlanırken, seçimin sonucunu belirleyecek salıncak eyaletler üzerindeki sis bulutu çözülmeye çalışılıyor.
ABD’deki Başkanlık Sistemi, nispi seçim sisteminden farklı. Daha çok 1946-1960 yılları arasında Türkiye’de uygulanan seçim sistemine benziyor.
Buna göre ABD’deki eyaletlerde seçmenler, Başkan ve Başkan Yardımcısı’nı seçecek delegeleri seçiyor. Bir eyaletin delege sayısı nüfusuna oranla belirleniyor.
Türkiye’nin eski sistemine benzeyen yönü ise şu: Eyalette rakibinden 1 oy fazla bile alsan eyaletin tüm delegelerini kazanıyorsun.
Bu sisteme sadece iki eyalet, Maine ve Nebraska dahil değil. Bu eyaletlerde delege dağılımı partilerin oy oranına göre değişiyor.
ABD’nin çoğunlukçu sistemi nedeniyle toplamda daha fazla oy alan Başkan adayının küçük farklarla birkaç eyalet kaybetmesi nedeniyle o eyaletlerin tüm delegelerini kaybettiği; bu nedenle Başkan seçilemediği seçimler de oldu.
2016 yılında Demokrat aday Hillary Clinton, Cumhuriyetçi rakibi Trump’tan daha fazla oy aldı ancak Trump’ın kazandığı delege sayısı Clinton’ı geçti. 2000 yılında da Cumhuriyetçi George Bush, rakibi Demokrat Al Gore’dan daha az oy almasına rağmen salıncak eyaletlerde başarı kazanarak Başkan seçilmişti.
‘Kaleler’ artıyor, ‘salıncaklar’ azalıyor
Ancak son 75 yılı baz alan bir araştırma, salıncak eyalet sayısında düşüşü ortaya koyuyor.
Bir grup siyaset bilimci tarafından bu yaz yayınlanan araştırmaya göre, 2020’de Başkan Donald Trump yeniden seçilmek için kaynaklarını ve stratejisini 10 eyalete ve iki kongre bölgesine odakladı. Joe Biden da o dönem kampanyasında bu eyaletlerden sadece yedisini hedeflemişti.
Ancak bu her zaman böyle değildi.
1952 ve 2000 yılları arasında, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler her seçimde ortalama 20’den fazla eyalet hedefliyordu. Yıllar içinde ABD seçmenlerinin kutuplaştığı, kamplaştığı, partiler arası oy geçişkenliğinin giderek azaldığı ve Başkan adaylarının kazanabilmek için halkın küçük bir dilimine odaklandıkları yeni bir düzen ortaya çıktı.
7 salıncak eyalette durum ne?
Bu seçimlerdeki kritik, salıncak eyaletler şunlar: Pennsylvania, Michigan, Wisconsin, Nevada, Arizona, Georgia ve North Carolina.
“Battleground”a göre 2024’te Pennsylvania en kritik eyalet.
Buna karşılık, uzun süredir bir salıncak eyalet olarak kabul edilen sağa eğilimli Ohio, 2020 seçimlerinde tarafların hiçbiri tarafından odağa alınmadı ve 2024’te de belirleyici bir eyalet olması beklenmiyor.
Washington Post’a konuşan Althaus, 1990’lardan önce sık sık dikkat çeken Illinois ve California’yı örnek göstererek, “Ardışık seçimlerde savaş alanı kategorisine giren eyalet kümeleri var, ancak bu kümeler zaman içinde değişiyor ve sürükleniyor. 1952-2020 dönemi boyunca çoğu eyalete stratejik olarak birden fazla kez öncelik verildi. Sürekli olarak hafife alınan tek eyaletler Hawaii, Rhode Island, Nebraska, Wyoming ve District of Columbia” dedi.
Arizona ve Georgia eyaletleri 2020’de savaş alanı statüsünü yeniden kazandı. Ancak Amerikalı seçmenlerin yüzde 80’inden fazlası, kampanyalar rekabetçi eyaletlere yoğunlaştığı için Başkan adaylarının doğrudan kampanyalarına pek maruz kalmıyor.
7 salıncak eyalette ise durum tam anlamıyla başa baş. Son anketlere göre Arizona, Georgia ve North Carolina’da Trump az farkla önde. Michigan, Nevada, Pennsylvania ve Wisconsin’da ise Harris önde. Tüm bu eyaletlerde aradaki fark çok az ve sonuçlar sürprizlere çok açık.