Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, işveren örgütlerinin talebini de dikkate alarak yabancı işçi çalışma izni değerlendirme kriterlerini yeniden belirledi. Yapılan değişiklikler 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.
Çalışma izni talep edilen işyerinde her bir yabancı için en az 5 Türk vatandaşının istihdam edilmesini öngören “istihdam kriteri”nde değişiklik yapıldı. Son yıl net satış tutarı 50 milyon lira veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek 5 yabancı işçiye kadar izinlerde istihdam şartı aranmayacak.
Mali yeterlilik kriterinde yapılan değişiklik uyarınca yeni kurulan veya faaliyette olan işyerinde yabancı işçi çalıştırılabilmesi için ödenmiş sermayesinin en az 500 bin lira veya net satışlarının en az 8 milyon lira veya ihracatı en az 150 bin dolar olması gerekecek. Mali yeterlilik kriteri 1 Ocak 2025 tarihine kadar ödenmiş sermayede 100 bin lira, brüt satışlarda 800 bin lira veya son yıl ihracatında 150 bin dolar olarak uygulanacak.
YABANCI İŞÇİNİN ASGARİ ÜCRETLERİ DÜŞÜRÜLDÜ
Yabancı işçiler için yaptıkları iş, meslek ve görevlerine göre farklı asgari ücretler uygulanıyor. Yabancı işçiler için ödenecek en düşük ücret tutarı yeniden belirlendi. Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6,5 katından 5 katına, diğer yöneticiler için asgari ücretin 4 katından 3 katına, uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar için asgari ücretin 3 katından 2 katına indirildi. Daha önce asgari ücretin 1,5 katı ile 2 katı olarak uygulanan turizm sektörü başta olmak üzere çeşitli mesleklerde istihdam edilen yabancılar için uygulanan en düşük ücret tutarı ise ev hizmetlerinde çalışanlarda olduğu gibi bir asgari ücret düzeyine indirildi.
İSTİHDAM VE MALİ YETERLİLİK KRİTERİ İSTİSNASI
Son beş yılda en az 3 yıl süreyle öğrenci ikameti hariç olmak kaydıyla ikamet izni, çalışma izni veya uluslararası koruma kapsamında yasal olarak kalmış yabancılar için yapılan izin başvurularında, en fazla 3 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmayacak. Bu işyerlerindeki yabancı işçi sayısı Türk işçi sayısını aşamayacak.
Bu durumda 3’ten sonraki yabancılar için yapılan çalışma izni başvurularında, her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk işçinin istihdamı ve mali yeterlilik şartları aranacak.
Suriyeli göçmenler “geçici koruma” statüsünde yer aldıkları için bu kapsamda yer almıyorlar ancak onlar da tarım hariç sigortalı bir işte çalışmak için çalışma izni alıyorlar.
BİLİŞİM VE TEKNOLOJİ ÇALIŞANLARI İÇİN KOLAYLIK
Bilişim sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde çalışacak uzmanlık gerektiren meslek sahipleri için istihdam ve mali yeterlilik kriteri uygulanmayacak. Bilişim sektörü dışında faaliyet gösteren işyerlerinde yazılım başta olmak üzere uzmanlık gerektiren iş ve mesleklere ilişkin başvurularda en fazla 2 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterlerindeki şartlar aranmayacak.
Nitelikli yatırımlar ile ileri teknoloji gerektiren işlerde, Türk vatandaşı uzmanın bulunmaması sebebiyle nitelikli işgücüne ihtiyaç duyulması halinde çalışma izni başvurularında genel değerlendirme kriterleri kısmen veya tamamen uygulanmayacak.
AR-GE veya tasarım merkezi belgesi olan şirketlerde çalışacak yabancılar ile teknoloji geliştirme bölgesinde çalışacak yabancılar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından görüş alınacak. Olumlu görüş verilmesi halinde istihdam ve mali yeterlilik kriteri uygulanmadan çalışma izni verilecek.
Turizm sektöründe çalıştırılacak yabancı işçi başvurularında, en az on Türk vatandaşı çalıştırılması halinde istihdam kriteri uygulanmayacak.
Turizm işletmeleri bünyesinde faaliyet gösteren kuaför, kuyumcu, deri, halı, tekstil satışı gibi küçük işletmelerde en fazla 2 yabancı için istihdam ve mali yeterlilik kriteri aranmayacak.
ŞİRKET ORTAĞI YABANCI
Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına çalışma izni verilebilmesi için yabancının sermaye tutarının en az 500 bin lira ve ortak ise payının en az yüzde 20 olması şartı aranacak.
1 Ocak 2025 tarihine kadar yapılacak başvurularda şirket ortağı yabancının sermaye tutarının en az 40 bin lira olması mali yeterlilik kriteri bakımından yeterli kabul edilecek.
Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancıya çalışma izni verilebilmesi için işyerinde en az 5 Türk vatandaşının istihdam edilmesi gerekecek.
Şirketteki payı 100 bin dolar ve üzerinde olan yabancı ortak için çalışma izninde bu kriterler aranmayacak.
240 BİN YABANCI İŞÇİYE ÇALIŞMA İZNİ
Yabancı çalışma izinleri son yıllarda düzenli olarak artıyor. 2013’te 45.823 kişi olan yabancı çalışma izni verilenlerin sayısı 2022 yılında 212.682, 2023 yılında ise 239.835 oldu.
Geçen yıl çalışma izni verilen yabancı işçilerin 7.121’i önlisans, 43.819’u lisans, 7.611’i yüksek lisans ve 2.436’sı doktoralı kişilerden oluşuyor. Geri kalan 85.975 kişi lise ve dengi, 43.754’ü ortaokul, 49.067’si ilkokul mezunu.
Çalışma izni verilen yabancılar arasında 108.520 kişiyle Suriyeliler ilk sırayı alıyor. Bu ülkeyi Rusya (17.785), Türkmenistan (13.128), İran (8.521), Özbekistan (8.437), Kırgızistan (8.187), Kazakistan (6.457), Afganistan (6.204) izliyor.